10 Ocak 2008 Perşembe

virgul ve virgulun kullanim yerleri

a.

Cümlede sıralanan isim, sıfat, zarf, zamir, fiil ve harfler arasında virgül kullanılır:

Bunun gibi, her şey, kin, nefret, muhalefet, bize hep insanlardan, hep toplumdan gelmiyor mu?
b.

Cümlede özne olan kelime, kendisinden sonra gelen sözlere karışabilecekse, özneden sonra virgül konulur:

O, tarihin seyrini değiştiren adamdı.
Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır. (Halit Ziya)
c.

İşaret zamirlerinden sonra virgül kullanılır:

Bu konferansta o, bilgisayar teknolojisi hakkında bilgi verdi.
d.

İsim yerine geçen sıfatlardan sonra virgül kullanılır:

Çocuk, bisikletine bindi.
e.

Birleşik sıralı cümlelerde, arada bağlam olsun olmasın, iki cümle arasında virgül kullanılır:

Sinemaya gidecektik, fakat geç kaldık.
f. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına virgül konulur:

Meyve tabağında elma, muz, armut ve ayva vardı.
Evde, okulda, yollarda, her yerde yalnızca seni düşünüyorum.
Kısa saçlı, ela gözlü, kahverengi mantolu, genç ve güzel bir kız gülümseyerek bana doğru yaklaştı.
Küçücük arabaya benim bavullarımı, annemin kayak takımını, kardeşlerimin oyuncaklarını tıka basa yerleştirmeye çalıştık.
g. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak amacıyla virgül kullanılır:

Bir varmış, bir yokmuş.
Umduk, bekledik, düşündük. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
h. Cümlede özel olarak vurgulanması gereken öğelerden sonra virgül konur:

Bunu hiç kimse bilhassa o, yapmadı.
Soğuk, ellerimizi dondurdu.
Bizim, minyatürden tuval resmine geçişimiz, Batılı resim sanatının Türk resim sanatını etkilemesiyle, XIX. yüzyılda başlamıştır.
i. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan öğeleri belirtmek için virgül konur. Virgül işareti cümlenin öznelerini ayırır:

Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi, koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

Selçuk Üniversitesi, yalnız eğitim ve kültür açısından değil, sosyal ve teknolojik açıdan da yöreyi etkiliyor.
j. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için virgül konur:

Örnek olsun dile, örnek istemez ya, söylüyorum.
Bütün erkekler, sakatlar ve yaşlılar hariç, silah altına alınmıştı.
k. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur:

Akşam, yine akşam, yine akşam,
Göllerde bu dem bir kamış olsam. (Ahmet Haşim)

NOT: İkilemeler arasına virgül konulmaz.

Yavaş yavaş; bata çıka; koşa koşa vb.
l. Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerden sonra virgül konulur:

Ben onu görünce titriyorum, diyor.
Recaizâde Mahmut Ekrem, şiir sadece vezinli ve kafiyeli olmaz; nesir ile de yazılabilir, diyordu.
m. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak red, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, yoo, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra virgül kullanılır:

Haydi, geç kalıyoruz.
Olur, ben de size katılırım.
n. Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek için virgül kullanılır:

Bu gece, eğlenceleri içine sinmedi. (Reşat Nuri Güntekin)
o. Devrik cümlelerde virgül işaretinin yeri çoğu kez kurallara uymamaktadır:

Çoktan almıştım o kitabı, birkaç kez de açtım okumak için, yürümedi.
Yola, öğle yemeğinden sonra çıktık.
p. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur:

Sayın Başkan,
Değerli Arkadaşım,
Çocuklar, sınıfta gürültü etmeyin!
Efendiler, temin ettiğimiz vatanın harap ve fakir olduğunu hariçte ve dahilde bilmeyen yoktur.
r. Yazışmalarda başvurulan makamın adından sonra virgül konur:

Türk Dil Kurumu Başkanlığı'na,
Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü'ne,
s. Yazışmalarda yer adlarını tarihlerden ayırmak için virgül konur:

Kuşadası, 4 Mart
Ankara, 26 Ocak
t. Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için virgül kullanılır:

38 , 5 (otuz sekiz tam, onda beş)
0 , 52 (sıfır tam, yüzde elli iki)
u. Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur:

ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1938.



UYARI: Metin içinde "ve", "veya", "yahut" gibi bağlaçlardan önce ve sonra virgül konulmaz.

Hiç yorum yok: