10 Ocak 2008 Perşembe

yabanci sozcuklere ait unsuzler

Türkçede alınma sözcüklerde görülen öndamaksıl (ince) k ve 1 ünsüzleri hem yazıda hem söyleyişte büyük sorunlara neden olmaktadır.

Türkçe sözcüklerde k ünsüzünün niteliğini (artdamaksıl veya öndamaksıl oluşunu) komşu ünlüler belirler. Yani kazan sözcüğünde a'dan ötürü k artdamaksıl, küçük sözcüğünde ü'den ötürü k öndamaksıldır. Ancak alınma sözcüklerde a ve u ünlüleri komşuluğunda öndamaksıl bir k sesi vardır ve bu ses söz sonunda olduğunda ön ünlülü ek almasıyla ayrılır: Yine ödünç sözcüklerde normal l ünsüzünden ayrı bir öndamaksıl (ince) I ünsüzü vardır ve bu ünsüz de yine eklenmede diğer I ünsüzünden ayrılır:

helak > helak-in
idrak > idrak-e
iştirak > iştirak-çi
rol > rol-ü
gol > gol-ü
hal > hal-i
infilak-ten
ihmal-ci
meşgul-sünüz
lokal-de

Bu ünsüzler söz içinde ve söz başında da görülür:

hikaye
kağıt
mekan
z mahkum
billur
sulh
kelam ilaç vb.

Bu sözcüklerde k ve I seslerinin farklı niteliğini ortaya koymak için izleyen ünlünün üzerine şapka konulmaktadır. Ancak bu durumda iki sonun ortaya çıkıyor. Şapka işareti alınma sözcüklerdeki uzun ünlüleri göstermek için de kullanılmaktadır. Yani işarete iki ayrı görev yüklenmiştir ve karışıklığa neden olmaktadır. Ayrıca ünsüzlere ait olan bir özelliği göstermek için ünlülerin üzerine işaret konulması da savunulabilir bir yöntem değildir.

Hiç yorum yok: